Su ürünlerinde levrek, çipura ve Türk somonu ihracatı sırtladı

Türkiye’de ihracatın yıldızlarından su ürünleri sektörü, son 5 yılda ihracatını ikiye katlayarak 1 milyar 10 milyon dolardan 2 milyar 20 milyon dolara taşıdı.

Son 5 yılda Türkiye’nin ihracatıysa yüzde 58’lik artışla 166 milyar dolardan 262 milyar dolara yükseldi. Su ürünleri sektörü, Türkiye’nin ihracat artış hızını ikiye katladı.

Türkiye’de 2002 yılında 1.245 olan su ürünleri yetiştiricilik tesisi sayısı 2024 yılı sonunda yüzde 94’lük artışla 2.427’ye yükseldi. Bu artış üretime de yansıdı. 2002 yılında 50 bin ton olan yetiştiricilik kapasitesi, 2024 yılı sonunda 850 bin tona ulaştı.

Üretimdeki artış ihracattaki sıçramayı beraberinde getirdi. Dünya’nın en ünlü restoranlarında Türk su ürünleriyle hazırlanan menülerin en çok tercih edelenler arasında yer aldığını paylaşan Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk su ürünlerinin dünyanın her tarafında büyük beğeniyle tüketildiğini dile getirdi.

Levrek, çipura ve Türk somonu ihracatı sırtladı

Türk su ürünleri sektörünün AR-GE çalışmalarına da ağırlık verdiğini vurgulayan Kızıltan, “Türk su ürünleri sektörü son yıllarda Türk somonu türünde önemli yol kat etti. 2019 yılında 29 milyon dolar olan ihracatımız 2024 yılı sonunda 498 milyon dolara ulaştı. Sektörün 5 yılda 1 milyar doları aşan ihracat artışını Türk somonu domine etti. Levrek ihracatımız 331 milyon dolardan 570 milyon dolara, çipura ihracatımız 286 milyon dolardan 508 milyon dolara çıktı. İhracatımızdaki artışı bu üç türümüz sırtladı” şeklinde konuştu.

Türk su ürünleri sektörünün Pazar çeşitliliğine de temas eden Kızıltan şöyle devam etti. “100’den fazla ülkeye taze, dondurulmuş, fileto, tam, füme olarak su ürünlerimizi talep edilen şekilde gönderiyoruz. İhracat faaliyetlerimiz, Batı ve Doğu Avrupa’dan Kuzey Afrika’ya, Orta Doğu’dan Körfez ülkelerine, Uzak Doğu’dan Güneydoğu Asya’ya, Kuzey ve Güney Amerika’dan Orta Asya’ya, Kafkasya’dan Balkanlar’a, Sahra Altı Afrika’dan İskandinavya’ya ve hatta Okyanusya’ya kadar geniş bir coğrafyayı kapsıyor. Bu geniş ihracat ağı, uluslararası pazarlarda güçlü bir varlık göstermenin ve küresel ölçekte sürdürülebilir ticari ilişkiler kurmanın somut bir göstergesidir.”

Türk su ürünleri sektöründe sürdürülebilir yetiştiriciliğin hızla arttığını, ileri teknolojiye dayalı akuakültür tesislerinin yaygınlaştığını aktaran Başkan Kızıltan, “2002’de 50 bin olan tesis kapasitemiz, 2024 itibarıyla 850 bine ulaşmış durumda ve bu rakamın daha da artacağına inanıyoruz. Ar-Ge yatırımları sayesinde daha verimli ve çevre dostu yöntemler yaygınlaşıyor. Özellikle deniz kirliliğini azaltmaya yönelik çalışmalar, uzun vadede sektörümüzü daha sürdürülebilir hale getirecek. Son yıllarda yapılan yatırımlar ve modernizasyon çalışmalarının etkisiyle, Türkiye'nin balıkçılık filosu oldukça gelişmiş bir seviyeye ulaşmıştır. Filomuzda, geleneksel kıyı balıkçılığı yapan teknelerden, açık deniz avcılığına uygun büyük ölçekli gemilere kadar geniş bir yelpazede araçlar bulunmaktadır. Özellikle büyük ölçekli gemiler, gelişmiş teknolojilerle donatılmış olup balıkçılığı daha verimli ve sürdürülebilir hale getirmektedir” ifadelerini kullandı.

Üretime yatırım yaparken, kaliteyi artırmaya yönelik yatırımları da eşgüdümlü bir şekilde hayata geçirdikleri bilgisini veren Kızıltan sözlerini şöyle tamamladı: “Türk balıkçılığı, sahip olduğu uluslararası geçerliliğe sahip kalite ve sürdürülebilirlik sertifikalarıyla dünya pazarlarında güçlü bir konuma sahiptir. ISO 9001 ve ISO 22000 gibi kalite ve gıda güvenliği standartlarından, çevre duyarlılığı ve izlenebilirliği belgeleyen GLOBALG.A.P., ASC, BAP, BRCGS, IFS gibi küresel sertifikalara kadar geniş bir yelpazeye sahip olan sektör; üretim süreçlerinden sosyal sorumluluk ve çevresel sürdürülebilirliğe kadar her alanda yüksek standartları kararlılıkla uygulamaktadır. Ayrıca, çevre dostu ve sorumlu deniz ürünlerini teşvik eden Friend of the Sea (FOS) sertifikası ile İslami hassasiyetlere uygun üretim süreçlerini belgeleyen Helal Sertifikası da Türk balıkçılığının çeşitliliğe duyarlı yaklaşımını göstermektedir. Bu güçlü sertifikasyon altyapısı sayesinde Türk su ürünleri, global pazarda yalnızca kaliteli değil; aynı zamanda güvenilir, izlenebilir ve doğaya saygılı bir üretimin temsilcisi olarak öne çıkmaktadır. Orta Doğu pazarında yapılan tüketici araştırmaları, Türk su ürünlerinin büyük oranda tazelik ve lezzet memnuniyeti sağladığını ortaya koymaktadır. Hızlı lojistik ağı, esnek üretim kapasitesi ve yüksek kalite standartlarıyla Türk su ürünleri sektörü, dünya çapında güvenilir bir tedarikçi ve stratejik ticaret partneri olarak konumunu güçlendirmeye devam etmektedir.”

İhracatta ilk üç ülke Rusya, İtalya ve Hollanda

Türk su ürünleri sektörünün en fazla ihracat yaptığı ülkelere bakıldığında Rusya Federasyonu 435 milyon dolarlık taleple ilk sırada yer aldı. İtalya, 239 milyon dolarlık Türk su ürünleri ithalatıyla zirve ortağı olurken, zirvenin üçüncü basamağında 170 milyon dolarla Hollanda yer buldu.

Türkiye, en büyük dördüncü ihraç pazarı Yunanistan’a 164 milyon dolarlık su ürünleri ihraç ederken, beşinci sıradali ülke 159 milyon dolarlık taleple İngiltere oldu. Orkinos balığı ihracatında açık ara birinci ülke olan Japonya’ya 2024 yılında 115 milyon dolarlık su ürünleri ihraç edildi. Türk su ürünleri sektörünün hava kargoyla büyük başarılara imza attığı Amerika Birleşik Devletleri’ne yapılan su ürünleri ihracatı 93 milyon dolara ulaştı. Türkiye’nin geleneksel ihraç pazarı Almanya’ya 76 milyon dolarlık su ürünleri ihraç edilirken, İspanya 63 milyon dolarlık ihracatla dokuzuncu sıraya adını yazdırdı. Güney Kore 40 milyon dolarlık Türk su ürünleri talebiyle 10. ülke olarak listede yerini aldı. İlk 10 ülkeye yapılan ihracat 1 milyar 592 milyon dolara ulaştı.