Küresel ekonomideki karamsarlık işten çıkarmayı artırdı

Ülkelerin yüksek enflasyonla mücadelesi, sıkılaşan para politikalarıyla birlikte resesyon endişelerini de beraberinde getirdi.

Faiz artırımlarıyla borçlanma maliyetleri artarken, bu durum tüketici talebi ve işletmelerin büyümesini baskılayarak ekonomik büyümeyi yavaşlama eğilimine soktu.

Politika yapıcılar yüksek enflasyona karşı resesyon riskini göze alırken, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi pek çok kuruluş kısıtlayıcı para politikalarının dünya ekonomisinin büyüme hızını düşüreceğini öngördü.

Rusya-Ukrayna Savaşı başta olmak üzere jeopolitik gerilimler de küresel ekonomik görünüme ilişkin belirsizliğin yüksek kalmaya devam etmesine neden oldu.

Sadece teknoloji sektöründe bu yıl 257 bine yakın kişi işten çıkarıldı

Yüksek enflasyon karşısında sıkılaşan para politikaları ve jeopolitik gerilimlerle yüksek kalmaya devam eden ekonomik belirsizlikler, uluslararası şirketleri maliyetlerini düşürmeye yönelik adımlar atmaya zorladı.

Birçok uluslararası şirket, bu süreçten en az zararla çıkabilmek amacıyla geçen yıl itibarıyla yatırımlarını durdurmaya ve işten çıkarmalara gitmeye başladı.

Özellikle ABD ve Avrupa'da çalışan sayısını azaltma kararı alan şirketlerin listesi kabarırken, işten çıkarma dalgasının bu yıl büyüdüğü dikkati çekti.

Teknoloji sektöründe başlayan işten çıkarmalar, bu sektörün ötesine geçerek imalat, perakende, finansal hizmetler ve medya gibi pek çok sektöre yayıldı.

İşten çıkarmaları takip eden Layoffs.fyi verilerine göre, 10 Aralık itibarıyla, bu yıl 1153 teknoloji şirketi 256 bin 991 kişiyi işten çıkardı. Geçen yıl 1064 teknoloji şirketi 164 bin 969 kişiyi işten çıkarmıştı.

Özellikle ABD ve Avrupa'da büyük şirketlerin bu yıl başından beri açıkladığı bazı işten çıkarma kararları şöyle:

Teknoloji

ABD'nin büyük teknoloji şirketlerinden gelen işten çıkarma haberleri ekonominin durumuna ilişkin endişelere neden oldu.

Bu şirketlerden Microsoft, bu yılın başında şirketin maliyetlerini geliri ve müşteri talebiyle uyumlu hale getirebilmek amacıyla 10 bin çalışanını işten çıkaracağını duyurdu. Şirketin, temmuz ayında da 1000'den fazla kişiyi işten çıkaracağı bildirildi.

Google'ın ana kuruluşu Alphabet, ocakta 12 bin çalışanını işten çıkaracağını açıkladı. Alphabet Üst Yöneticisi Sundar Pichai, son 2 yılda dramatik bir büyüme dönemi yaşadıklarını ancak bugün karşı karşıya oldukları ekonomik gerçekliğin farklı olduğunu belirtti. Google'ın da eylül ayında küresel işe alım ekibinden yüzlerce çalışanının işine son vereceği duyuruldu.

Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın sahibi Meta, geçen yıl kasım ayında 11 binden fazla çalışanını işten çıkaracağını açıklamasının ardından 2023'ü "verimlilik yılı" ilan etti ve nisan ayında ikinci toplu işten çıkarma dalgasında 10 bin çalışanının daha işine son vereceğini kaydetti.

ABD'li e-ticaret devi Amazon, ekonomik görünüm nedeniyle işe alımlara geçen yıl kasımda ara verme kararı aldığını açıklarken, ocak ayında da 18 bin çalışanının işine son vereceğini bildirdi. Şirket martta da 9 bin çalışanını daha işten çıkaracağını duyurdu.

IBM, küresel iş gücünün yüzde 1,5'ini oluşturan yaklaşık 3 bin 900 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Merkezi ABD'de bulunan bilgisayar üreticisi Dell de şubatta iş gücünün yüzde 5'ine karşılık gelen yaklaşık 6 bin 600 kişiyi işten çıkarma kararı aldı.

Dosya depolama ve paylaşım ağı Dropbox, nisan ayında çalışanlarının yüzde 16'sını oluşturan 500 çalışanını, yavaşlayan büyüme ve yapay zekaya yönelik sektör çapındaki baskı nedeniyle işten çıkaracağını bildirdi.

Merkezi İsveç'te bulunan müzik veri akışı ve podcast servisi Spotify, aralık ayı başında artan maliyetler nedeniyle bir yıl içinde üçüncü kez işçi çıkarmaya hazırlandığını duyurdu. Geçen yılın sonunda yaklaşık 8 bin 400 çalışanı olan şirket, bu yıl içinde iki dalgada 800 çalışanın işine son verdi. Son olarak şirketin yaklaşık 1500 kişiyi daha işten çıkaracağı bildirildi.

Avrupa'nın en büyük yazılım şirketlerinden SAP da küresel çapta 112 bin kişilik iş gücünün yüzde 2,5'ini işten çıkaracağını açıkladı. Bulut tabanlı yazılım şirketi Salesforce, ekonominin yavaşladığı bir dönemde iş gücünü yüzde 10 oranında azaltmayı ve bazı ofislerini kapatmayı planladığını bildirdi.

E-ticaret sitesi eBay da 400 kişiyi işten çıkarmayı planladığını bildirirken, videokonfreans platformu Zoom 1300 kişiyi işten çıkarma kararı aldı. Yahoo, iş gücünü yüzde 20 azaltma yoluna giderken Yahoo Üst Yöneticisi (CEO) Jim Lanzone bu kararın şirketin genel karlılığı açısından son derece faydalı olacağını belirtti.

İrlanda-ABD ortaklı bilgi teknolojisi hizmetleri ve danışmanlığında uzmanlaşmış profesyonel hizmetler şirketi Accenture, mart ayında yaklaşık 19 bin kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. Bunun şirketin iş gücünün yüzde 2,5'ine denk geldiği belirtildi.

Mobil araç çağırma uygulaması Lyft'in de maliyetleri düşürme amacıyla yaklaşık 1200 kişi işten çıkarmayı planladığı bildirildi. Çip üreticisi Qualcomm'un da çalışanlarının yüzde 5'ini işten çıkaracağı aktarıldı. Kanadalı e-ticaret şirketi Shopify, küresel çapta çalışanlarının yüzde 20'sini işten çıkardı.

Sosyal iş ağı ve paylaşım platformu LinkedIn ise mayısta Çin'deki yerel iş bulma uygulamalarını 9 Ağustos'a kadar kullanımdan kaldıracağını ve ülkedeki 716 çalışanın işine son vereceğini açıklamasının ardından ekim ayında 668 çalışanının işine son vereceğini duyurdu.

İsviçreli bilgisayar aksesuarları üreticisi Logitech, martta 300 kişinin işine son vereceğini bildirdi.

Bilgisayar işlemcileri üreten Advanced Micro Devices'ın (AMD), karının düşmesi nedeniyle Çin'in Şanghay kentindeki Radeon GPU bölümünden 450 kişiyi işten çıkarmayı planladığı açıklandı.

Snap, artırılmış gerçeklik biriminde işten çıkarmalara gideceğini ve yaklaşık 170 çalışanının işine son vereceğini kaydetti.

Finansal hizmetler

Finansal hizmetler ve bankacılık sektörü de işten çıkarma dalgasının görüldüğü sektörler arasında yer aldı.

Son olarak ABD'nin büyük bankalarından Citigroup'un yeniden yapılanma kapsamında 300'den fazla üst düzey yöneticisinin görevine son verdiği bildirildi. Bu sayının banka çalışanlarının yaklaşık yüzde 10'unu oluşturduğu kaydedildi.

Geçen yıl eylül ayında personel çıkarmaya başlayan ABD'nin büyük bankalarından Goldman Sachs da bu yılın başında yaklaşık 3 bin 200 kişinin işten çıkarılacağını, bunun iş gücünün yaklaşık yüzde 6'sına denk geldiğini duyurdu. Banka mayıs ayında da yaklaşık 250 kişiyi işten çıkardı.

Ülkenin diğer büyük bankalarından Morgan Stanley ise bu yılın ikinci çeyreğinde yaklaşık 3 bin kişiyi işten çıkarmayı planladığını kaydetti.

JPMorgan Chase'in de mayıs ayında yaklaşık 500 kişiyi işten çıkaracağı aktarıldı. Ayrıca, ABD'de faiz oranlarındaki keskin yükselişin ardından 2 ay içinde iflas eden 3'üncü banka olan First Republic Bank'ın JPMorgan Chase Bank tarafından satın alınmasının ardından yaklaşık 1000 çalışanı işinden oldu.

Öte yandan, "kripto kışının" yaşandığı bu yıl, piyasadaki dalgalanmalardan kripto para borsaları da etkilendi. Kripto para borsası Coinbase, şirketin işletme giderlerinin yüzde 25 oranında azaltılmasının hedeflendiğini ve bunun da 950 çalışanın işten çıkarılmasını gerektirdiğini bildirdi.

ABD'de federal soruşturmalar ve düzenleyicilerin baskılarıyla mücadele eden Binance'in de iş gücünü azalttığı bildirildi. Dünyanın en büyük kripto para borsası, 1000'den fazla çalışanının işine son verdi.

Dijital varlıklar odaklı bir finansal hizmetler firması olan Genesis ise ocak ayında personelinin yüzde 30'unu işten çıkardı ve ardından konkordato ilan etti.

Çevrim içi ödeme sistemi PayPal da ocak ayından 2 bin çalışanını işten çıkaracağını bunun iş gücünün yüzde 7'sine denk geldiğini duyurdu. ABD'li küresel yatırım yönetimi şirketi BlackRock, dünya genelinde 500 çalışanını işten çıkardı.

Küresel danışmanlık şirketi McKinsey, şubat ayında 2 bin kişiyi işten çıkarmayı planladığını duyurmasının ardından şirketin mart ayında ise 1400 kişinin işine son vereceği bildirildi.

Dünyanın en büyük muhasebe, denetim, vergi ve yönetim danışmanlığı hizmeti sunan uluslararası firmalarından Deloitte, ABD'de 1200 çalışanını işten çıkaracağını açıkladı. Denetim ve danışmanlık hizmetleri firması Ernst & Young'ın (EY) ABD kolu da nisan ayında 3 bin kişinin işten çıkarılacağını ve bunun iş gücünün yaklaşık yüzde 5'ine denk geldiğini duyurdu.

Merkezi Paris'te bulunan bankacılık kurumu BNP PARIBAS, 2024-2026 döneminde 900 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı.

İsviçreli bankacılık devi UBS, Credit Suisse'i devralmasının ardından 3 bin çalışanının işine son vermeyi planladığını duyurdu. Ağustos ayında da UBS'nin Credit Suisse'i satın almasının bir parçası olarak Hong Kong'daki Credit Suisse çalışanlarının yüzde 80'inin işten çıkarılacağı aktarıldı.

Almanya merkezli Deutsche Bank da birkaç yıl içinde maliyetlerini 500 milyon avro azaltmak amacıyla 800 kişiyi, İngiliz bankası Standard Chartered ise Londra, Singapur ve Hong Kong ofislerindeki 100 çalışanını işten çıkarma kararı aldı.

ABD'li yatırım bankası Wells Fargo, eylül ayında yaptığı duyuruda, South Carolina'da 525 çalışanının işine son verdiğini belirtti. Kanada'nın en büyük bankası Royal Bank of Canada'nın maliyetleri azaltmak için yaklaşık 1800 kişiyi işten çıkarmasının beklendiği kaydedildi. Merkezi İngiltere'de bulunan Barclays'in giderleri yaklaşık 1,25 milyar dolar azaltmak için 2 bin pozisyonu sonlandıracağı bildirildi.

Charles Schwab da verimlilikte rekabetçi kalmak amacıyla yaklaşık 2 bin çalışanının işine son verdi.

Otomotiv

İşten çıkarma dalgası otomotiv sektörüne de yayıldı. General Motors, mart ayında 500 kişiyi işten çıkarmasının ardından ekim ayında Arizona'daki teknoloji merkezini kapattıktan sonra yaklaşık 940 kişiyi işten çıkaracağını bildirdi.

Ford Motor, Birleşik Otomotiv İşçileri Sendikasının (UAW) grevi sırasında Michigan'daki montaj fabrikasında 600 çalışanını geçici olarak işten çıkardı.

Volkswagen'in yeniden yapılandırma planının bir parçası olarak yazılım birimi Cariad'da 2 bin kişiyi işten çıkarmayı planladığı belirtildi.

Vauxhall, Peugeot, Citroen, Fiat, DS, Jeep, Alfa Romeo, Maserati, Abarth and Fiat Professional markalarını bünyesinde barındıran otomotiv üreticisi Stellantis, İtalya operasyonlarında gönüllü işten çıkarmalar yoluyla 2 bin işçiyi işten çıkarmak için şubatta sendikalarla anlaştı. Şirket, haziran sonunda Avusturya'daki tesisini kapatacağını ve 300 kişinin bu durumdan etkileneceğini duyurdu.

İsveçli grup Volvo martta Avrupa'daki otobüs üretim operasyonunu yeniden yapılandırarak 1600 kişinin işine son verileceğini açıkladı. Volvo Cars ise bu ay başında İsveç'te 1300 kişilik ek işten çıkarma kararı aldığını duyurdu. Bu rakam, firmanın ana vatanındaki iş gücünün yüzde 6'sını oluştururken, şirket Kanada ve ABD'deki iş gücünün de yüzde 10'unu azaltmaya karar verdi.

Otomotiv tedarikçisi Bosch'un otomobil sektöründeki değişen talep ve teknolojilere uyum sağlamak için 2025 sonuna kadar Almanya'daki iki tesisinde en fazla 1500 kişiyi işten çıkarmaya hazırlandığı bildirildi.

Elektrikli kamyon üreticisi Volta Trucks, tedarik zinciri ve finansmana erişimde yaşanan sorunlar nedeniyle iflas başvurusunda bulunmaya karar verirken, 850 çalışanın iş kaybına uğrayacağı açıklandı.

İngiliz elektrikli araç üreticisi Arrival, maliyetlerini azaltmak için istihdamının yarısını oluşturan 800 kişinin işine son verilmesini kararlaştırdı. ABD'li elektrikli otomobil üreticisi Lucid Motors da yeniden yapılanma kapsamında iş gücünü yüzde 18 oranında azaltacağını açıkladı.

Elektrikli otomobil üreticisi Rivian, maliyetleri azaltmak için iş gücünü yüzde 6 azalttı. ABD merkezli elektrikli araç üreticisi Nikola ise maliyetleri düşürme ve Kuzey Amerika pazarına odaklanma çalışmaları nedeniyle toplam 270 çalışanı işten çıkaracağını duyurdu.

Alman menşeli lastik ve otomobil parçaları üreticisi Continental, 2025'ten itibaren yılda 400 milyon avro tasarruf etme planı kapsamında otomotiv bölümünde binlerce kişiyi işten çıkaracağını bildirdi.

İmalat

ABD'nin büyük sanayi şirketlerinden 3M, sene başında yaklaşık 2 bin 500 kişiyi işten çıkarmayı planladığını duyurdu. İşten çıkarmalarda ikinci tura giden şirket, nisan ayında da maliyetleri azaltma ve nakit akışını iyileştirme hedefleri doğrultusunda dünya genelinde yaklaşık 6 bin kişinin işine son verileceğini açıkladı.

İngiltere merkezli havacılık, mühendislik ve savunma şirketi Rolls-Royce da yeniden yapılanma ve verimliliği artırmak amacıyla 2 bin ila 2 bin 500 çalışanıyla yollarını ayırmaya karar verdi.

ABD'li uçak üreticisi Boeing ise yaklaşık 2 bin beyaz yakalının işine son verilmesinin planladığını bildirdi.

ABD merkezli kimya şirketi Dow, bu yıl maliyetlerini azaltmak amacıyla dünya genelinde 2 bin çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu.

ABD merkezli lastik üreticisi Goodyear, ocak ayında 500 kişinin işten çıkarılacağını duyurmasının ardından eylül ayında da Avrupa, Orta Doğu ve Afrika'da 1200 personelinin işten çıkarılmasına yol açan yeniden yapılanma planını duyurdu.

Amerikan ilaç üreticisi Pfizer, New Jersey tesisini 2024'ün başlarında kapatmayı planladığını açıkladı. Bundan 791 pozisyonun etkileneceğini ve çalışanların çoğunluğunun New York'taki genel merkeze atanacağı bildirildi.

Amerikan elektronik sigara şirketi Juul, maliyetlerini düşürmeye yönelik yeniden yapılandırma planı açıkladı. Yasal düzenleme ve pazar belirsizliği dönemini gerekçe gösteren şirket, 250 çalışanının işine son verdi.

Fransa merkezli yüksek hızlı tren üreticisi Alstom'un çalışanlarının yaklaşık yüzde 10'una denk gelen 1500 kişiyi işten çıkarmayı planladığı kaydedildi. Finlandiyalı asansör üreticisi Kone de personel sayısını ülkesindeki 150 kişi dahil olmak üzere 1000 kişi, Hollanda merkezli Philips de 6 bin kişi azaltma kararı aldı. Rüzgar türbini üreticisi Siemens Gamesa, karlılığa geri dönme planı kapsamında 2025'e kadar 2 bin 900 kişiyi işten çıkarmayı planladığını bildirdi.

Alman tüketici ürünleri şirketi Henkel artan maliyetler ve düşük taleple mücadele etmek için 2 bin çalışanı ile yollarını ayıracağını bildirdi.

Perakende

ABD'nin büyük perakende şirketlerinden Walmart'ın ülkedeki 5 deposunda 2 binde fazla kişinin işine son vereceği bildirildi.

ABD'li eczane zinciri CVS Health'in ağustos ayındaki işten çıkarmaları, şirketin 300 binden fazla çalışanının yaklaşık 5 binini etkiledi. İşine son verilenlerin öncelikli olarak kurumsal kadrolarda yer aldığı bildirilirken, "müşteriye dönük" pozisyonların durumdan etkilenmediği kaydedildi.

CVS'in ardından ABD'deki en büyük ikinci eczane zinciri olan Walgreens'in de 500'den fazla kişiyi işten çıkarmayı planladığı belirtildi.

ABD'de elektronik ürünler satan perakende zinciri Best Buy'ın maliyetleri kısmak ve işlerini daha çok e-ticarete kaydırmak amacıyla ABD genelindeki mağazalarında işten çıkarmaya gideceği bildirildi.

Fransız perakende firması Carrefour 979 çalışanını ve İngiliz süpermarket grubu Sainsbury's 300 kişiyi işten çıkaracağını duyurdu.

ABD'de gelinlik ve abiye elbiseler satan perakende şirketi David’s Bridal, ülke genelinde 9000'den fazla çalışanını işten çıkaracağını açıkladı. Giyim ürünleri satan GAP ise maliyetleri düşürmek amacıyla 1800 çalışanını işten çıkarma kararı aldı.

Nakliye

ABD merkezli kargo şirketi FedEx, şubat ayında küresel çapta memur ve direktör pozisyonlarında çalışan sayısını yüzde 10'dan fazla azaltacağını duyururken, ağustos ayında Texas eyaletinde 280 çalışanının işine son vereceğini bildirdi.

Danimarkalı nakliye ve lojistik devi Maersk'in, pandeminin yol açtığı kargo patlamasının sona ermesi nedeniyle 10 binden fazla kişiyi işten çıkaracağı açıklandı.

Medya ve eğlence

ABD eğlence endüstrisinin en büyük şirketlerinden Walt Disney, mart ayında 7 bin çalışanını işten çıkarma ve 5,5 milyar dolarlık maliyeti ortadan kaldırma planını duyurdu. Disney, nisan ayında ise işten çıkarmalarda ikinci tura giderek 4 bin çalışanının işine son verdi. Şirketin mayıs ayında da 2 bin 500'den fazla çalışanını işten çıkaracağı bildirildi.

ABD merkezli medya şirketi Paramount da MTV News'ü kapatacağını ve çalışanlarının yüzde 25'ini işten çıkaracağını duyurdu. Kitle iletişim ve yayıncılık şirketi News Corp da 1250 kişiyi işten çıkarma kararı aldı.

Fortnite oyununun yapımcısı Epic Games, iş gücünün yüzde 16'sına karşılık gelen yaklaşık 830 çalışanını işten çıkaracağını bildirdi.

TikTok'un ana şirketi ByteDance'in oyun biriminde yüzlerce çalışanının işine son vereceği açıklandı.

Yayın cihazları ve akıllı TV'ler üretip satan California merkezli Roku, 3 bin 600 çalışanının yüzde 10'unu işten çıkaracağını ilan etti.

Fotoğraf devi Shutterfly'ın ekim ayından itibaren bir üretim tesisini kapatacağı ve yaklaşık 250 çalışanını işten çıkaracağı belirtildi.

ABD merkezli oyuncak şirketi Hasbro, küresel çapta iş gücünü yaklaşık yüzde 15 azaltma kararı alırken, video oyunu odaklı canlı görüntü akışı platformu Twitch 400'ün üzerinde çalışanının işine son verdi.

Telekomünikasyon

İngiltere merkezli telekomünikasyon şirketi Vodafone, gelecek 3 yılda maliyetlerini azaltmak ve büyümeyi hızlandırmak için 11 bin kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Şirket, küresel çapta yaklaşık 104 bin kişiyi istihdam ediyor. Vodafone, martta, İtalya'da 1000, Almanya'da yaklaşık 1300 kişiyi işten çıkarma planı olduğunu duyurmuştu.

İngiliz BT, dijitalleşmenin artışıyla operasyonlarında daha az iş gücüne ihtiyaç duyulması ve maliyetleri düşürmek gibi nedenlerle, 2030'a kadar 40 bin ila 55 bin çalışanıyla yollarını ayıracağını açıkladı.

Alman GSM operatörü T-Mobile, personelinin yaklaşık yüzde 7'sine denk gelen 5 bin çalışanı işten çıkaracağını bildirdi.

İngiliz telekomünikasyon şirketi Virgin Media da 2 bin çalışanının işine son verme kararı aldı.

Telekom Italia gönüllü bir erken emeklilik programı aracılığıyla İtalya'da 2 bin kişiyi işten çıkarmayı planlarken, İsveçli telekom ekipmanı üreticisi Ericsson maliyetleri düşürme planının bir parçası olarak dünya çapında 8 bin 500 kişiyi işten çıkarmaya karar verdi.

Finlandiyalı telekom ekipmanı üreticisi Nokia, 3 Mayıs'ta 208 kişiyi işten çıkaracağını açıklamıştı. Şirket, 19 Ekim'de yaptığı açıklamada, maliyet kısma planı kapsamında 14 bine kadar çalışanının işine son verileceğini ve böylece şu an 86 bin çalışan sayısının 72-77 bin arasına ineceğini bildirdi.