Danimarka, AB Konseyi Başkanlığı sürecinde güçlü bir Avrupa hedefliyor

Danimarka, 1 Temmuz - 31 Aralık 2025 tarihleri arasında Polonya'dan devralacağı AB Konseyi Başkanlığı'nı üstlenecek. Bu, Danimarka'nın bu görevi sekizinci kez üstlenmesi anlamına geliyor. Ekonomik belirsizlik ve bölgesel çatışmaların damga vurduğu bir dönemde Danimarka, "Değişen Dünyada Güçlü Bir Avrupa" sloganını ve "güvenli bir Avrupa" ile "rekabetçi ve yeşil bir Avrupa" önceliklerini açıkladı.

Danimarka, Birinci Genişleme sırasında Birleşik Krallık ve İrlanda ile birlikte Avrupa Birliği'ne üye oldu. Başvuru ilk olarak 1961'de yapılmış olsa da, Danimarka resmen Avrupa Ekonomik Topluluğu'na 22 Ocak 1972'de katıldı. Avro Bölgesi'nden çekilme kararı almış olsa da, Danimarka 2001'den beri Schengen Bölgesi'nin bir parçasıdır.

Danimarka'nın Dönem Başkanlığı Öncelikleri

Polonya, Danimarka ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi üçlüsü, üçlü başkanlık için daha önce "güçlü ve güvenli bir Avrupa", "refah içinde ve rekabetçi bir Avrupa", "özgür ve demokratik bir Avrupa" olmak üzere üç ilke belirlemişti. Artan çatışmalar, büyüyen jeopolitik zorluklar ve ekonomik belirsizlikler ortamında başkanlığı devralan Danimarka, günümüzün küresel gündemini yansıtmak için "Değişen Dünyada Güçlü Bir Avrupa" sloganını benimsedi.

Güçlü Bir Avrupa

Danimarka, Avrupa Birliği Konseyi Dönem Başkanlığı'nın en önemli önceliği olarak "güçlü bir Avrupa"yı belirlemiştir. Değişen küresel dinamiklere yanıt olarak Danimarka, AB'nin 2030 yılına kadar otonom savunma kabiliyetlerine ulaşmasının stratejik zorunluluğunu vurgulamaktadır. Ukrayna'da devam eden savaş, AB'nin savunma sanayi altyapısının güçlendirilmesi ve kritik kabiliyet eksikliklerinin giderilmesine yeni bir aciliyet getirmiştir. Bu bağlamda, Danimarka Dönem Başkanlığı, Ukrayna'ya sürekli desteği önceliklendirmeyi ve AB ile Ukrayna savunma sektörü arasındaki kurumsal iş birliğini derinleştirmeyi amaçlamaktadır.

Dahası, göç çok boyutlu bir güvenlik endişesi olarak çerçevelenmektedir. Danimarka, düzensiz göçün Birliğin iç bütünlüğünü baltalamasına izin verilmemesi gerektiğini savunmaktadır. Dönem Başkanlığı ayrıca, Üye Devletler arasında daha fazla politika uyumunu teşvik ederken, özellikle üçüncü ülkelerle olmak üzere AB'nin dış ortaklıklarını güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, Danimarka gündeminde, AB'nin uzun vadeli ekonomik ve güvenlik çıkarlarını korumak için elzem görülen kritik altyapıların güvence altına alınması, teknolojik dayanıklılığın artırılması ve tedarik zincirlerinin sağlamlığının sağlanmasının stratejik önemi vurgulanmaktadır.

Rekabetçi ve Yeşil Bir Avrupa

Danimarka Dönem Başkanlığı'nın ikinci temel önceliği "rekabetçi ve yeşil bir Avrupa"nın teşvik edilmesidir. Yoğunlaşan küresel rekabete yanıt olarak Danimarka, Birliğin genel rekabet gücünü artırmayı amaçlayan ortak AB düzeyinde stratejiler ve ulusal girişimlerin bir kombinasyonunu savunmaktadır. İşletme büyümesi için çerçeve koşullarının iyileştirilmesine ve gelişmekte olan teknolojilere yatırımın teşvik edilmesine vurgu yapılmaktadır. Dönem Başkanlığı ayrıca, sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmede ve Avrupa'nın küresel rekabet gücünü güçlendirmede yeşil dönüşümün oynadığı önemli rolü vurgularken, AB'nin 2050 yılına kadar iklim nötrlüğüne ulaşma taahhüdünü de teyit etmektedir.

Buna paralel olarak Danimarka, uzun vadeli bütçe planlamasını stratejik önceliklerle uyumlu hale getirmeye odaklanarak bir sonraki Çok Yıllık Finansal Çerçeve (ÇYÇ) müzakerelerini başlatacaktır. Dönem Başkanlığı ayrıca, idari yükleri azaltmayı ve verimliliği artırmayı hedefleyen Avrupa Komisyonu'nun düzenleyici işlemlerin basitleştirilmesi gündemini ilerletmeyi amaçlamaktadır. Ticaret alanında Danimarka, AB'nin ticaret anlaşmaları ve stratejik ortaklıklar ağının genişletilmesini desteklerken, Birliği haksız ticaret uygulamalarına karşı savunmanın ve ekonomik çıkarlarını korumanın önemini vurgulamaktadır.

Danimarka'nın Başkanlık Programının Temel Noktaları

"Genel İşler" teması altında, Danimarka'nın Dönem Başkanlığı programı, AB genişlemesi, temel değerlerin korunması ve Birliğin krizlere hazırlık ve dayanıklılığının artırılması gibi temel konuları ele almaktadır. Dönem Başkanlığı, genişleme sürecinin Kopenhag Kriterleri'ne ve liyakate dayalı bir yaklaşıma sıkı sıkıya bağlı kalacağını teyit etmektedir. Ukrayna, Moldova ve Batı Balkan ülkeleriyle katılım müzakerelerini ilerletme yönündeki açık niyetini ifade etmektedir. Programda Türkiye'nin adaylığına hiçbir atıfta bulunulmaması dikkat çekicidir.

Dış ilişkiler bağlamında Danimarka, 19 Mayıs 2025'te düzenlenen AB-BK Zirvesi'nin, özellikle güvenlik ve savunma alanlarında iş birliğinin güçlendirilmesi açısından önemini vurgulamaktadır. Ayrıca, Dönem Başkanlığı, Birleşik Krallık ve İsviçre ile kurumsal anlaşmaları ve stratejik ortaklıkları derinleştirme taahhüdünü vurgulamaktadır.

Danimarka, sivil-askeri iş birliğinin güçlendirilmesine ve AB-NATO iş birliğinin mümkün olan en üst düzeyde geliştirilmesine özel önem vermektedir. Bu hedefler doğrultusunda, Dönem Başkanlığı, AB'nin Hazırlık Birliği Stratejisi'nin uygulanmasını ilerletme taahhüdünü ifade etmiştir. Aynı zamanda, Avrupa Komisyonu'nun uyum politikası önerileri üzerine müzakerelere katılacak ve Avrupa Dönemi kapsamında ulusal reformların uygulanmasını destekleyecektir.

Programın "Dış İlişkiler" boyutunda, öncelikli odak noktası güvenlik ve savunma olmaya devam ediyor. Dönem Başkanlığı, Ukrayna'ya kapsamlı askeri, siyasi ve ekonomik desteğini sürdürecek. Rusya'nın dondurulan varlıklarından elde edilen gelirin Ukrayna'ya yardım amacıyla kullanılmaya devam etmesini ve Rusya Federasyonu'na yönelik yaptırımların uzatılmasını destekliyor. Ayrıca Danimarka, AB'nin savunma sanayi altyapısı içinde Avrupa çapında yoğunlaştırılmış bir iş birliğini savunuyor.

Danimarka, “Dış İlişkiler” başlığı altında, karşılıklı yarar ve paylaşılan stratejik çıkarlar ilkesi temelinde, Orta Doğu, Körfez, Afrika, Hint-Pasifik ve Latin Amerika gibi bölgelerle stratejik ortaklıkları güçlendirmeyi hedefliyor.

"Ekonomik ve Mali İşler"de Danimarka, savunma hazırlığı gibi siyasi öncelikler için mali esnekliğini korurken, dirençli Avrupa ekonomileri için çalışacak. Nitekim Danimarka, Ukrayna'ya yönelik savunma ve mali desteği ekonomik politikalarının merkezine yerleştirdiğini vurguluyor.

Danimarka ayrıca, özellikle Aşırı Açık Prosedürü ve AB mali yönetişiminin daha geniş çerçevesi bağlamında, sürdürülebilir ve sorumlu mali politikaların teşvik edilmesine öncelik verecektir. Dönem Başkanlığı, sermayeyi daha etkili bir şekilde harekete geçirmek ve AB'nin uzun vadeli rekabet gücünü artırmak için bir Tasarruf ve Yatırım Birliği'nin geliştirilmesine ilişkin tartışmaları ilerletmeyi amaçlamaktadır. Son olarak, Danimarka, Avrupa Birliği'nin 2026 yıllık bütçesi müzakerelerine liderlik ederek, Birliğin stratejik hedefleri ve mali öncelikleriyle uyumu sağlayacaktır.

Cumhurbaşkanlığı, "Adalet ve İçişleri"nde düzensiz göç ve organize suça vurgu yapıyor. Göç ve İltica Paktı, düzensiz göçü kolaylaştıran yapıları tespit edip ortadan kaldırma çabalarıyla göç politikasının merkezinde yer alacak. Danimarka ayrıca, sınır ötesi suçla mücadelede güçlü sınır kontrollerinin ve üçüncü ülkelerle iş birliğinin önemini vurguluyor. Çevrimiçi suç faaliyetleri, teknolojinin suç faaliyetlerini kolaylaştıran bir platform olarak kabul edildiği yeni yönergelerle ele alınacak.

"İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici İşleri"nde Danimarka'nın temel hedefi sosyal uyumu desteklemek ve rekabetçi işgücü piyasaları oluşturmaktır. Dönem Başkanlığı ayrıca, genel işgücü verimliliğini artırmak için güvenli ve sağlıklı çalışma ortamlarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu hedeflere ulaşmak için, Avrupa Dönemi'nin izleme ve reform mekanizmalarıyla birlikte Kaliteli İşler Yol Haritası'nın uygulanmasını ilerletecektir. Ayrıca, sürdürülebilir ve erişilebilir konut çözümlerini teşvik ederek Avrupa'nın uygun fiyatlı konut krizini ele alacaktır. Küresel belirsizlik ortamında güvenli ilaç tedarik zincirlerinin önemini vurgulayan Danimarka, AB'nin ilaç paketine ilişkin AP ile müzakereleri tamamlamayı planlamaktadır.

Rekabet gücü açısından Danimarka, ekonomik güvenliğin, dayanıklılığın ve tedarik zincirlerinin sağlamlığının hayati önemini vurgulamaktadır. Başkanlık, rekabet gücünü artırmayı amaçlayan düzenleyici sadeleştirmeyi ilerletmenin yanı sıra, mevcut inovasyon eksikliklerini tespit edip gidermek için kapsamlı bir çerçeve oluşturmaya kararlıdır.

Danimarka, "Ulaşım, Telekomünikasyon ve Enerji" başlığı altında Avrupa'nın ulaşım sektörünü, dijital altyapısını ve iç enerji pazarını daha da geliştirmeyi planlıyor. Ulaşımın basitleştirilmesine odaklanacak ve AB'nin dijital rekabet gücüne ve teknolojik egemenliğine katkıda bulunmayı planlıyor.

Ulaştırma hizmetleri ve demiryolu altyapısı kapasitesindeki sera gazı emisyonlarına ilişkin düzenlemeler konusunda AP ile anlaşmaların sonuçlandırılması hedeflenmektedir. Danimarka, sürdürülebilir ve yenilikçi deniz taşımacılığını geliştirmek ve böylece AB'nin küresel konumunu güçlendirmek için çalışacaktır.

Danimarka, AB vatandaşlarına uygun fiyatlı ve temiz enerji sağlama konusundaki kararlılığını yineliyor ve enerji bağımsızlığını ve sürdürülebilirliği desteklemek için Komisyonun Uygun Fiyatlı Enerji Eylem Planı ve REPowerEU Yol Haritasını izleyecek.

Danimarka, "Tarım ve Balıkçılık" başlığı altında yeşil geçişi ve sadeleştirmeyi teşvik ediyor. Yeşil, sade ve piyasa odaklı bir Ortak Tarım Politikası'na odaklanacak ve 2027'den sonra tarım sektörünün gelişimi için Ortak Tarım Politikası'nı şekillendirecek müzakerelere başlamaya hazır. Ayrıca, tarımsal sadeleştirme paketiyle ilgili müzakerelerin sonuçlandırılması ve gıda ve tarım sektörlerindeki koşulların iyileştirilmesi için de çaba gösterilecek.

"Çevre" konusunda Danimarka, iklim değişikliği, kaynak yönetimi, kirlilik kontrolü, doğa koruma ve biyolojik çeşitliliğin korunmasıyla ilgili temel zorlukların üstesinden gelmeyi taahhüt etmektedir. Danimarka, AB'nin 2040 iklim hedefine öncelik vermekte ve Birliğin çevre yönetiminde küresel bir lider olarak rolünü vurgulamaktadır. Dönem Başkanlığı boyunca Danimarka, Konsey sonuçlarını etkileyerek COP30 öncesinde AB'nin duruşunu şekillendirmeyi ve tüm müzakere süreçlerini ilerletmeye, insan haklarının korunmasını ve küresel iklim eyleminde toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesini sağlamaya odaklanmayı hedeflemektedir. Ayrıca Danimarka, plastik kirliliğinin ortadan kaldırılmasını amaçlayan yeni bir Birleşmiş Milletler anlaşmasının kabulünü desteklemektedir.

Son olarak, eğitim, gençlik ve kültür alanlarında Danimarka, iş birliğini güçlendirmek ve Avrupa Eğitim Alanı'nın stratejik çerçevesini gözden geçirmek için çalışacaktır. Dönem Başkanlığı, beceri eksikliklerini gidermeyi ve gençlerin eğitim, gençlik ve sporla ilgili gelecekteki AB programlarına katılımını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, uluslararası sporlarda şeffaflığı ve demokratik karar alma süreçlerini de ilerletecektir.

İKV